Vanmorgen (31/10/2025) deelde het VRT-ochtendnieuws de reactie van de organisatie Child Focus mee op het (voorlopig?) schrappen van het in door de EU in 2022 voorgestelde plan om alle online platvormen zoals Whatsapp te verplichten privégesprekken van gebruikers af te toetsen op zoek naar kindermisbruik en bij feiten die volgens hen op misbruik wijzen het gerecht te informeren.

Deze organisatie betreurt erg dat de algemene controle op internetverkeer, die door de EU gewenst wordt, niet op algehele instemming kan rekenen. Kindermisbruik is volgens deze organisatie een plaag die altijd maar uitdeint en daarom grondig moet aangepakt worden.

Niemand zal betwisten dat kinderporno hard moet aangepakt worden. En we weten allemaal dat er kindermisbruik is. Het is dus niet verkeerd om actie te ondernemen.

Terecht echter klinkt er scherpe kritiek op het invoeren van een controlesysteem zoals de EU dat op het oog heeft. Het grondprobleem is niet een kwestie van privacy zoals sommigen denken. Het gaat over de vraag of we mogen aanvaarden dat in principe iedereen als mogelijke misdadiger mag gezien worden. En of we dit soort misdaden niet eerder moeten trachten te voorkomen.

DE EU schept namelijk een bijzonder gevaarlijk precedent.

Als ‘men’ ons allemaal scant op mogelijk overtreden van de regels tegen kindermisbruik, dan kan diezelfde men ons allemaal systematisch controleren op misbruik van messen. Het met een mes steken is tegenwoordig namelijk ook een plaag. Zal men dan komen controleren hoe het zit met de messen in onze keuken?

Of zal men ons systematisch scannen op “racistische” uitingen? Een eveneens gevaarlijke handelwijze, gegeven het feit dat de EU meent dat er geen menselijke rassen bestaan – alsof de EU zich daarover uit te spreken heeft, want dat is een wetenschappelijke kwestie! – en dat wie toch in het bestaan van rassen wil geloven, een strafbare inbreuk pleegt op de officieel toegestane opvattingen. Zal het Vlaams Belang niet meer mogen zeggen dat een regering op de eerste plaats voor haar eigen bevolking moet zorgen, of straffe van “racisme”? Of zullen we niet langer “meisje” tegen een buurmeisje mogen zeggen, omdat zulks een inbreuk is op de gendergelijkheid?

Als we deze weg opgaan, hoever dan nog is het vooraleer we een heus ministerie van juist en waar gedrag door de strot geduwd krijgen: Orwells ministerie van waarheid? Als we een dergelijke situatie terecht komen, zijn we allemaal per definitie potentiële misdadigers, die door de staat vanzelfsprekend scherp moeten gecontroleerd worden. Dit alles in naam van de veiligheid van kinderen of van ‘de waarheid.’ Hoever staan we dan van de toestand dat wie over straat loopt per definitie gecontroleerd wordt op het bezit van een ‘steekwapen’ of dat iedereen een inventaris van de messen in de la van zijn keuken moet indienen – met het risico dat een controle op de juistheid van de inventaris uitloopt op een of andere vorm van bestraffing?

Kinderporno moet bestraft worden, dat is duidelijk. Maar dat kan niet door iederéén principieel als mogelijke misdadiger aan te wijzen.

Wat veel fundamenteler is, is dat we moeten streven naar een voorkomingsbeleid.

Het zou in het hoofd van een normaal mens gewoon niet mogen opkomen kinderen te misbruiken. Dat doet de vraag rijzen of er geen probleem van moraliteit en sociale verantwoordelijkheid is. Dit is een zaak van opvoeding tot maatschappelijke verantwoordelijkheid, waarbij de volwassenen als groep verantwoordelijk zijn voor “de kinderen van ons volk” zoals Anton Coolen ooit schreef.  Dit wil ook zeggen: de controleplicht moet bij de burger liggen, niet bij een ontastbare overheid en zeker niet bij een onpersoonlijke robot in een elektronische installatie.

Het gaat hier om een kwestie van cultuur en beschaving. Is onze samenleving niet al te veel verkruimeld in een maatschappij van allemaal egocentrische individuen die vooral met zichzelf bezig zijn en zich afkeren van hun morele en sociale plichten?

Hetgeen tegelijk de wel scherpe vraag stelt of het aan de EU is om zich met dit soort dingen bezig te houden. Het is niet aan een EU om zich met cultuur, sociale samenhang of de opvoeding tot verantwoordelijkheid in te laten. Tenzij men dan werkelijk àlle bestuurlijke taken van betekenis naar een ongenaakbare EU wil doorschuiven. Zo werd zopas bekend dat de talloze juristen van de Europese Commissie een nieuw stokpaardje hebben waarmee ze de inwoners van EU-lidstaten kunnen betuttelen: een tabaksverbod.

We dreigen in de vreselijkste dystopie terecht te komen die men zich kan voorstellen: de Big Brother is watching you maar beslist bovendien ook nog letterlijk over alles.

Neen, chatcontrole zoals de EU die voorstelt is een onding dat we moeten verwerpen, niet zozeer in naam van de privacy, maar uit bezorgdheid voor de ontmenselijkende uitholling van de persoonlijke verantwoordelijkheid van ieder volwassene.

Jaak Peeters

31/10/2025