Mooie voornemens

In een propagandablaadje van zijn partij schrijft de Belgische minister van Buitenlandse Zaken, Vanackere, dat 80 tot 90 % van onze regelgeving van Europese origine is. De man schijnt deze toestand nog goed te keuren ook, afgaande op de manier waarop hij zijn tekst opstelt.

Het is toch wel even schrikken, een dergelijk cijfer!

Europa werd, zo vertelt men ons, uitgevonden om de vrede op ons continent te handhaven en om ons – wie dat ook zijn mogen – een stem in de wereld te geven.

Wat de vrede betreft kunnen we alleen maar hopen dat ‘men’ gelijk heeft. Wat het tweede betreft: daar is reden tot twijfelen.

Continue Reading…

Burgerlijke maatschappij?

Onlangs verscheen in Knack een interview met de Leidse humanist Paul Cliteur. Deze is in Vlaanderen wellicht wat minder bekend, maar dat is volkomen onterecht. Cliteur, die van Amsterdamse komaf is,  is auteur van verschillende boeken en werkte mee aan enkele verzamelbundels zoals Geschiedenis van het humanisme en Filosofen van het hedendaags liberalisme. Cliteur komt op voor het primaat van wat men de burgerlijke maatschappij noemt. Hij verzet zich daarbij tegen een theocratische maatschappij waarin de regels van één godsdienst de rode draad van de politieke wetgeving vormen. Zijn standpunt is dat gelovige burgers in zekere zin ‘tweetalig’ moeten zijn. Aan de ene kant geldt namelijk de ‘taal’ van de religieuze groep waartoe hij behoort. Aan de andere kant moet hij de algemene, burgerlijke, niet-religieuze ‘taal’ meester zijn.

In een tijd van opdringend islamisme spreekt een dergelijk standpunt velen meteen aan.

Toch is de positie van Cliteur verre van vanzelfsprekend. Integendeel: zijn eis naar ‘tweetaligheid’ lijkt veeleer op een eis naar een volgehouden spagaat, hetgeen voor een belangrijk deel van de bevolking wel eens teveel gevraagd zou kunnen zijn.

Continue Reading…

Moet kunst universeel zijn ?

Ik hoorde het vandaag op Klara – niet bepaald de slechtste zender die onze door rommel vervuilde ether rijk is. Iemand stelde zijn eigen muziekkwartet voor en verklaarde daarbij dat voor hem de kunst het zoeken is naar cultuuroverstijgende vormen. Volgens hem moet kunst – in zijn geval de muziekkunst – de begrensdheid van cultureel bepaalde kunstvormen te boven gaan. Tot de essentie van kunst behoort bijgevolg zijn universeel karakter. Zonder dat laatste is van echte kunst geen sprake.

Mijn antwoord daarop is: dit klopt niet.

Continue Reading…

Een rechtvaardige maatschappijordening

Plato’s De Staat omvat zowat één zesde van zijn hele oeuvre, en dat laatste is behoorlijk omvangrijk. De Staat is eigenlijk een utopie. Plato beschrijft daarin hoe hij denkt zijn ideale staat te kunnen realiseren. Een ideale staat is een staat waarin volstrekte rechtvaardigheid heerst. De Staat handelt, in tegenstelling met wat sommigen daarover denken, namelijk op de eerste plaats over de vestiging van een rechtvaardige samenleving. Kennelijk was dat al in de dagen van deze antieke schrijver een groot probleem.

Continue Reading…