Stop toch die oorlogsretoriek!

De IJzerbedevaart en de latere IJzerwake gingen/gaan niet alleen over Vlaamse autonomie. Ze waren en zijn ook – en vooral – een hartstochtelijke oproep om oorlog te voorkomen.

En het blijft maar doorgaan…

HLN 15/3/24: “Rusland valt Oekraïne plots massaal aan vanuit de lucht.” Begrijpt iemand de hier voorgewende verbazing? Raketten en drones vliegen al weken op Russische doelen. Nogal wiedes dat Rusland reageert. Dan stelt de redacteur de retorische vraag: waarom zijn de Russen zo boos? Tja: het is oorlog, zeker?

In Trouw gaf Rob de Wijk pacifisten ervan langs: pacifisten vergeten dat Poetin maar één taal verstaat: die van de macht.

Eveneens in Trouw schreef Peter van der Lint dat Pjotr Iljitsj – hier is Tsjaikovski bedoeld – onder Vladimir Vladimirovitsj – bedoeld is Poetin –  geen leven zou hebben gehad.

In de Volkskrant stelt een redacteur de vraag: in Estland is het niet de vraag of Rusland aanvalt, maar wanneer.

Nog in Trouw (24/3/2024) stond te lezen dat de aanslag in het concertgebouw in Moskou nog eens bovenop de ellende komt die er al was. Er gebeuren namelijk al twee jaar afschuwelijke dingen.

In De Standaard van 23/3/24 legt ene Jeroen Murré uit hoe de Russen het Westen trachten te ontwrichten.

In het voorbijgaan vertelt een Nederlands generaal in een interview dat Rusland een aanval op de Baltische staten voorbereidt, omdat de enclave Kaliningrad voor Rusland alleen langs de zee is te bereiken.

En we herinneren ons de beelden van Russen in het buitenland die in lange rijen stonden aan te schuiven om tegen Poetin te stemmen. Al werd er bij verteld dat dit protest toch niet zou helpen, omdat de herverkiezing van Poetin toch in kannen en kruiken was.

Na de aanslag op het concertgebouw in Moskou deden de media te onzent nogal schamper over de uitspraak van Poetin dat Oekraïne wel eens mee achter de aanslag zou kunnen zitten, omdat de aanvallers het hazenpad naar Oekraïne hadden gekozen. In het Westen werd dit verhaal als ongeloofwaardig afgedaan, omdat IS-PK beelden van de aanslag had verspreid.

En zo gaat dat de hele tijd maar door…

Rusland : de baarlijke duivel?

Ogenblik!  Kennen we IS-strijders niet als die helden die hun leven geven voor Allah? Bij een recente aanslag in Iran waarbij 84 doden vielen, vormden twee broers het zelfmoordcommando dat zich middenin de menigte had opgeblazen. Ze hadden geen vluchtweg naar Oekraïne voorzien, zoals de moordenaars nu in Moskou. Daar begon men dan ook andere ideeën te koesteren. Doch geen van de westerse leiders die oor had naar de Moskouse opmerkingen.

De enclave Kaliningrad is voor de Russen alleen via het water bereikbaar, maar is er geen internationale regel die zegt dat een enclave toegankelijk moet blijven?

Rob de Wijk maakt het nog bonter: als het om Rusland gaat, mag je geen pacifist zijn! Hoezo? Is er in Amerika dan geen machtsdenken?

Rusland “bezet” de Krim, dixit de pers. Maar van de Krimbevolking zijn er 61 % etnische Russen , 23,9 % Oekraïeners en 10 % Tartaren. Waarom zeggen we dan niet dat het de Oekraïners zijn die de Krim bezet hadden?  De Russische bevolking is 2,5 keer groter…

We weten dat propaganda bij elke oorlog hoort. En het Westen gaat zelf niet vrijuit. Het doet allemaal denken aan die lezer die in een krant een lezersbrief schreef: “Ik geloof onvoorwaardelijk de US en de EU. Ik heb nooit ondervonden dat ze onwaarheid spraken of ondeugdelijk optraden. Behalve die 86 keer dat ze overal in de wereld het boeltje overhoop hebben gezet.”(vrij citaat)

Meer zelfs! Zou het kunnen dat Rusland één van de grootste verzetshaarden is tegen het voornamelijk westerse globalisme? Heeft Poetin niet bij herhaling gezegd dat Rusland aan zijn eigenheid hecht? En zouden wijzelf dat niet ook wat meer doen?

Kennelijk worden wij geacht kritiekloos het westerse verhaal te geloven. Rusland moet en zal afgeschilderd worden als dé grote vijand, de baarlijke duivel en ieder serieus mens moet dit verhaal geloven.

EU nationalisme?

Er is trouwens nog iets anders. Iets waarvoor we wat meer aandacht zouden moeten hebben.

De oorlog in Oekraïne is een dankbaar geschenk voor de constructeurs van een EU natie. Die EU krijgt op een schoteltje een heuse externe vijand aangeboden, waartegen zij zich ‘met recht’ moet verdedigen. Want Rusland is immers de agressor. En daarom behoeft de EU een leger. Want anders overrompelt Rusland héél Europa. Voor wie dat wil geloven, toch.

Maar wacht even! Het Vlaamse nationalisme werd al zo vaak aangepakt omdat het de Walen als een externe vijand afschilderde, hetgeen trouwens niet helemaal waar is. Maar nu de EU zélf zich zo gedraagt, zou dit gedrag wél horen?

Kijk: als je overal hetzelfde liedje hoort, ook al weet je dat veel van wat er verteld wordt niet helemaal correct is of zelfs domweg fout, dan wordt het psychologisch moeilijk om aan je eigen mening vast te houden en niet conformistisch te plooien naar wat overal te horen valt. Zelfs al heb je gegronde twijfels: de spanning die volgt uit het volhouden van je afwijkende mening leidt makkelijk tot cognitieve dissonantie. Dan geef je het denken al gauw op.

Maar dat is niet eens het hele verhaal. Het héle westen kan Rusland als vijandbeeld gebruiken. Al was het maar om de eigen wapenindustrie te steunen. De Amerikaanse wapenboeren hebben voor de komende  jaren al voor 2000 miljard bestellingen, vertelde onlangs Wouter Beke. We moeten als EU toch ook een deel van de koek?

Als het zo doorgaat zullen over een aantal jaren onze jongens op verre slagvelden voor de heilige nationale belangen van de EU sneuvelen. J. Borrell pleitte nog onlangs voor de aanwezigheid van Europese oorlogsbodems in de Chinese zee. Er is nog iemand zo naïef te geloven dat een EU-mogendheid braaf zal zijn?

Hoeveel keren hebben er Russische militairen in West-Europa gestaan? Het antwoord is kort. Maar omgekeerd werd Rusland, de Ottomanen niet meegerekend, vanuit het westen aangevallen door de Engelsen, de Oostenrijkers, de Fransen en de Duitsers.

Nooit meer oorlog!

Middenin het gekrijs horen we te weinig de afwijkende stem. Dat is de stem die oproept tot het gesprek en het weglaten van het oorlogsnarratief, iets wat elke IJzerbedevaarder vanouds weet. Een redelijk mens wil geen oorlog. Oorlog is het in blinde razernij vermoorden van andere mensen. Wie dat beseft wordt niet overtuigd met wat simpele propaganda. Hij kijkt daar doorheen en ziet, doorheen de mist van het loze gepraat, de rauwheid van de werkelijkheid, waartegen alleen het nooit aflatende gesprek soelaas kan brengen.

Deze houding is gericht op élke partij. De Russische én de Westerse. Mogendheden verdedigen altijd wat zij als hun belangen beschouwen. Ze lopen daarbij niet op tere voetjes en schuwen geen enkel geweld. En hoe groter de belangen, hoe brutaler de methoden.

Winstons middenrif trok zich samen. Hij kon Goldsteins gezicht nooit aanzien zonder een pijnlijke mengeling van gevoelens.(…) (Goldstein) schold Grote Broer uit, hij noemde de Partij dictatoriaal, hij eiste onmiddellijke vrede met Eurazië, hij pleitte voor vrijheid van meningsuiting, vrijheid van drukpers, vrijheid van vergadering, vrijheid van denken. (…) Uit George Orwell,1984.

Orwell waarschuwt ons voor het kritiekloos naschreeuwen van slogans, van welke kant of strekking ze ook moge zijn. Hij smeekt ons nooit het essentiële uit het oog te verliezen: ons eigen gezonde verstand. Daarom ook moeten we altijd blijven praten en daarbij tenminste trachten oog te hebben voor wat elke partij belangrijk vindt, hoe tegengesteld de belangen ook lijken. Bovendien: door elkaar te erkennen zit er wellicht toekomstige samenwerking in. Waar gemeenschappelijke belangen zijn, gloort aan de einder de vrede.

Toch worden wij verzocht de onontkoombaarheid van een eeuwigdurende confrontatie met Rusland te aanvaarden: iedereen zegt het toch? Trouwens: Poetin is “anders”. Ons middenrif trekt zich samen als de naam Poetin valt. Waarop vervolgens Poetin zelf ook geen keuze meer heeft…Als we elkaar hebben overtuigd dat de oorlog onvermijdelijk is, dan komt die ook echt.

Is men dan echt niet in staat om te proberen de positie van de tegenpartij te verstaan? Waarom zo nodig dat vijandbeeld? Waarom moet Rusland zo nodig op de knieën? Wil men dan echt haat opwekken?

Soms heeft een tegenstander gelijk en dan geven moedige mensen dat toe. Dan begint een normaal, fatsoenlijk gesprek. Nu werpt men slechts olie op het vuur. Daardoor slaat de brand nog feller uit. Waarom zwijgen de media over de tegenstemmen zoals die van Prof. Sauer? Media zijn dus mee verantwoordelijk, toch?

Dit is geen pleidooi voor de onnozelheid van de westerse onderhandelaars in 1938. Deze houding werd trouwens ook nooit gepredikt op de genoemde IJzerbedevaarten. Er is een wereld van verschil tussen het tonen van weerbaarheid en het zich door zelfverblinding of kortzichtigheid laten meeslepen in een monsterlijk avontuur waarover Bertrand Russel ooit schreef: “Men zegt dat de wereld na de volgende oorlog aan de ratten zal zijn. Ik hoop dat ze het een prettige wereld zullen vinden. Maar ik ben blij  dat ik er dan niet meer zal zijn.”

Jaak Peeters

Pasen 2024.