Onlangs werd aan een Vlaams hoogleraar een subsidie toegekend van, naar verluidt, 25 miljoen euro. Dat is een ongewoon hoog bedrag. Weinig Vlaamse hoogleraren zullen zich kunnen verheugen in het ontvangen van zo’n enorme som om hun onderzoek te spijzen.
De betrokken titularis had evenwel speciale adelbrieven: zijn onderzoek is gericht op energie, en dat is één van de stokpaardjes van de Vlaamse Regering.
Ik begin met betekenis nummer één. Ze werd onlangs verwoord door Stijn Vandamme in Necessariis Diversitas. Daarin lijkt Vandamme zich aan te sluiten bij een strekking binnen de N-VA, voor dewelke subsidiariteit zoiets betekent als: “bevoegdheden worden beheerd op het niveau dat daarvoor het best geschikt is.”
Ik verwerp deze betekenis. Een beroep op deze betekenis van subsidiariteit lost namelijk niets op. Belgicisten houden immers vol dat hun politieke constructie het meest geschikte niveau is. Er is een extern criterium nodig. Continue Reading…
Voor me ligt het boek van Mario Beauregard en Denyse O’ Leary, Het spirituele brein. Bewijzen voor het bestaan van de ziel. [1] O’ Learys bijdrage tot het boek lijkt me nogal aan de zwakke kant. Aan het woord is de hele tijd de Canadese wetenschapper Mario Beauregard, werkzaam aan de niet onbekende McGill University. O’ Leary, die wetenschapsjournaliste is, heeft vermoedelijk voor de leesbaarheid van het boek getekend.
In 2002 verscheen de bundel Democratie in verval? van Joop van Holsteyn en Cas Mudde. Daarin liet een aantal politologen het licht schijnen over de vraag of de democratie in Nederland in verval is en, zo ja, hoe men dat verval dan moet begrijpen.
De conclusie luidde dat er in bepaalde opzichten onmiskenbaar sprake is van een verval. De specialisten toonden zich vooral bezorgd om de aftakeling van de democratie als gevolg van merendeels goed bedoelde maatregelen, waarvan echter het gevolg voor de kwaliteit van het democratisch functioneren niet goed werd doordacht [1] .
De burger percipieert dat niet goed functioneren echter voornamelijk onder de vorm van de veelgenoemde kloof tussen de politiek en de burger. Deze laatste heeft immers het gevoel dat zijn agenda en die van de politiek niet met elkaar sporen [2] . Afgaande op de auteurs is er van zo’n kloof wel degelijk sprake en is de Nederlander daar niet bepaald gelukkig mee.
Dat levert een bevreemdende situatie op. Continue Reading…
Er is in het maatschappelijk debat nogal wat te doen over wat genoemd wordt : ‘emancipatie’.Het woord komt voort van het Latijnse emancipare , hetgeen bij de Romeinen stond voor het officiële proces waarbij de zoon uit de vaderlijke macht werd ontslagen [1] . De zoon werd daardoor zélf pater familiae . Als dan zijn eigen zoon later op de gepaste leeftijd zou zijn gekomen en de geschiktheden zou verworven hebben, kon hij die op zijn beurt ‘emanciperen’.
Emancipatie had bij de Romeinen dus een duidelijke maatschappelijke betekenis en er bestond ook een juridische omkadering voor. Het was een soort officiële meerderjarigheidsverklaring. Emanciperen was iets wat je onderging, al kon je je erop voorbereiden. Door te studeren, bijvoorbeeld.
In die betekenis is het begrip velen in onze dagen evenwel niet bekend. Wie over ‘emancipatie’ spreekt, bedoelt het streven naar gelijkberechtiging, naar evenwaardigheid, naar zelfstandigheid en eerlijke maatschappelijke verhoudingen, een streven dat uitgaat van diegene die zichzelf wenst te emanciperen. Zo staat het uitdrukkelijk in Wikipedia. Bij de Romeinen had het begrip dus een veel specifiekere betekenis, want het was een begrip binnenin de familieverhoudingen.
De betekenis die het begrip emancipatie in het algemene debat vandaag heeft, kan evenwel aan ernstige kritiek worden onderworpen.
Want laat één ding ons duidelijk voor de geest staan: de Duitse taal was niet onschuldig aan de verschrikkingen van het Nazisme. Het is niet zo dat een Hitler, een Goebbels en een Himmler toevallig Duits spraken1. Ik heb dat altijd een van de afschuwelijkste zinnen gevonden, die ik ooit gelezen heb. Het heeft me altijd geïntrigeerd waarom deze zinnen met name door een Jood werden neergeschreven. Niet door de eerste de beste Jood, bovendien, maar door George Steiner, een uiterst intelligent man. Hij bezocht de universiteiten van Chicago, de Harvard en Oxford en doceerde zelf al tal van universiteiten. Ik heb me altijd voorgesteld dat Steiner deze afschuwelijke woorden schreef in een opwelling van wrok, revanche nemend op de Duitsers en hun taal, dat ook de taal van Goethe, Schiller, Kant Beethoven en Hegel is. Wraak voor wat zijn volk, de Joden, door de Duitsers werd aangedaan. Het lot dat de Joden in Nazi-Duitsland heeft getrokken heeft Steiner altijd intens bezig gehouden. Halverwege de jaren zestig verklaarde hij zelfs dat Europa met de uitroeiing van de Joden zelfmoord had gepleegd.
’s Zondags ’s morgens lees ik onder het eten van mijn ‘pistoleetjes’ het zogeheten bakkerskrantje – ook gekend als De Zondag. Nou ja: ‘lezen’. Niet dat er zoveel in staat, althans niet dat van enig gehalte is. Veelal worden de bladzijden bedrukt met verslagen over sportevenementen. Aangezien sport sinds het verbod op EPO en dat soort verheffing brengende middelen niet langer de moeite is en ze me dan ook geen zier interesseert, is het bakkerskrantje dan ook snel gelezen. Het is maar best zo, want het totaal pretentieloze ding is bedoeld om doorbladerd te worden met slaapogen, terwijl men zijn veel te hete koffie slurpt in de hoop toch maar wakker te raken. Op een dergelijk ogenblik draaien de hersens op halve kracht en een filosofische tekst van zelfs zeer middelmatig gehalte zou waarschijnlijk niemand kunnen bekoren.