Wat is er toch aan de hand met de Vlaamse pers? Wie de kranten – over de VRT zwijgen we best, liefst zo zedig mogelijk – doorneemt, kàn niet anders dan deze vraag te stellen. Een heel pijnlijke vraag.

Een korte bloemlezing slechts.

Op 10 september 2013 vormden 1,6 miljoen Catalanen een menselijke ketting van 400 km, naar het voorbeeld van de Litouwers. Wie de moeite neemt even door onze “Vlaamse” pers te lopen, staat versteld over de onverschilligheid waarmee dit toch belangrijke feit verslagen wordt. De Standaard volstond voor het hele feit met 135 woorden, de lengte van een flinke lezersbrief. Het Laatste nieuws vond 98 woorden voldoende, net als De Morgen – die, zoals iedereen weet, steeds overzichtelijker schrijft, hetgeen met 98 woorden moeilijk anders kan.

Tegelijk staan diezelfde kranten vol van de commercieel goed doordachte fratsen van Astrid Bryan. Haar blootloperij op Tomorrowland verleidde het Laatste Nieuws tot het plegen van  222 woorden…

Iederéén stelt zijn prioriteiten.

Als democratie nog iets betekent, dan zou een normaal mens verwachten dat een ketting van 1,6 miljoen mensen toch wel een klein beetje aandacht waard is, temeer daar de gebeurtenissen in Catalonië wel eens een grote invloed zouden kunnen hebben op de toestanden in Schotland en misschien ook Vlaanderen. Het minste dat men kan zeggen is dat de pers haar democratische taak niet naar behoren volbrengt.

Een ander voorbeeld.

De “Blijde Intrede” van de heer Philippe Cobourg in Antwerpen was, zoals alle kranten wel verplicht waren mee te delen, niet bepaald een publiekstrekker. VTM had het over een tweehonderdtal fans van het koningshuis en een vijftigtal tegenbetogers. In De Standaard werd dat: “ enkele honderden fans” en “enkele tegenbetogers”. Tweehonderd is niet “enkele honderden” en “vijftig” is niet “enkele”. Natuurlijk weten ze dat bij De Standaard ook wel, zodat er maar één conclusie overblijft: “lezersbedrog”. Een straf woord, maar helaas onontkoombaar.

Wat moet dat worden met dat blad als ook zijn laatste degelijke journalist, Guy Tegenbos, verdwijnt wegens bereiken van de pensioenleeftijd?

Nog een voorbeeld.

Het halve “Vlaamse” krantenwereldje schreeuwde moord en brand omdat het N-VA – college van Antwerpen 1400 ambtenaren laat afvloeien – zonder naakte ontslagen weliswaar, zodat niemand zijn werk verliest. Termont, de alom bekende Nieuwspraak-ridder uit Gent, wist ons mee te delen dat Gent zo’n duizend ambtenaren laat afvloeien. Herinnert iemand zich iets van heisa over dit Gentse feit ergens in onze kranten? De provincie Limburg ontslaat 50 ambtenaren. Naakte ontslagen. Dat in een provincie die door de sluiting van Ford al zo zwaar getroffen werd. Herinnert iemand….

“Het wordt eentonig,” schreef Eduard Douwes Dekker…

Och, als het daartoe zou beperkt blijven.

Maar zowat élke dag klinkt er in de “Vlaamse” pers kritiek op het lik-op-stukbeleid van Dewever in Antwerpen. Nu wordt datzelfde lik-op-stukbeleid al jaren gevoerd in Rotterdam, met overigens goed resultaat. Wie is er in Rotterdam burgemeester? Ahmed Aboutaleb. En waar blijft het protest van de moraalridders in Knack en co op het beleid in Rotterdam? Meer zelfs: Antwerpenaren delen mij mee wat tevreden te zijn dat je tegenwoordig weer over de Groenplaats of het Astridplein kunt lopen, zonder lastig gevallen te worden door junkies of dronkelappen. Iets over gelezen in Knack?

Nu ik het toch over Knack heb.

Humo II – het origineel is altijd beter dan de kopie, maar dat had Oosterwaal eerder moeten weten – voert nog steeds de aartsmaoist Jan Blommaert op. Of nog: Bleri Lieshi. Of Ilco Maly. Beide laatsten toevallig promovendi bij…jawel: Jan Blommaert. Blommaert is een gedegen taalkundige. Maar als hij over politiek begint slaan al zijn stoppen door en bestaat hij het iemand als Etienne Vermeersch een “intellectuele lapzwans” te noemen. Zou de redactie van Knack niet wat meer zorgzaamheid aan de dag leggen bij het uitkiezen van haar “columnisten”?

Neen, dus.

Nog een mooie: “hypocriete N-VA zet de deuren wagenwijd open voor Roemenen en Bulgaren op de Vlaamse arbeidsmarkt.” Zo ongeveer staat breed uitgesmeerd de uithaal van SPA-er Crombez in het Nieuwsblad van 13 september. Die krant had daar 177 woorden voor over. Hoewel zowel Crombez als de redactie best wel weten dat de Vlaamse regering gewoon niet de bevoegdheid heeft om die Roemenen of Bulgaren te weigeren – oekazes van het oh zo gezellige Europa, weet U wel? – gaan ze beide – de redactie én Crombez – lustig door met het verspreiden van leugens. Anders kan men zoiets toch niet noemen? Dat Crombez door de verkiezingskoorts is gegrepen kan iedereen begrijpen. Maar waarom plaatst de redactie geen commentaar bij de toch wel erg hatelijke uithaal van de SPA-er? En stel je voor dat Muyters zou gedààn hebben wat Crombez zegt? Welk gehuil zou er dan opstijgen? Kan iemand zich niet de koppen in onze “Vlaamse” pers voorstellen – het eeuwig geheven vingertje van Yves Desmet op kop?

Iedereen die een klein beetje kritisch ingesteld is, stoot elke dag opnieuw op dergelijk journalistiek geknoei.

De “Vlaamse” pers is gewoon onvlaams, om niet te zeggen: “anti-Vlaams”. Nu de verkiezingen naderen, zal dat soort geknoei alleen maar toenemen. De V-partijen zouden er dus goed aan doen hun mediabeleid op deze ergerlijke toestand af te stemmen en via alle mogelijke alternatieve kanalen de man en vrouw in de Vlaamse straat te informeren over de juiste toedracht.

En de lezer?

Die is gewaarschuwd. Ondernemen kan die veel geplaagde lezer niets, behalve geen kranten meer te kopen, al doet hij dat gelukkig steeds minder.

Maar hij kan in ieder geval wel zijn zakken potdicht gesloten houden.

Jaak Peeters

Sept. 2013

De kans bestaat dat de Amerikanen binnenkort Syrië aanvallen. Nu Obama zijn nek heeft uitgestoken kan hij nog moeilijk terug en moet hij wel “iets” ondernemen. In de media zullen de teksten en commentaren over dat “iets” over elkaar heen buitelen. Het stof dat door de uitspraken van Bracke werd opgeworpen, zal dan allang zijn gaan liggen. Meteen vergeten zullen ook de nogal goedkope commentaren zijn in diezelfde media over Bracke en diens partij. De sullige schijnoriginele praterij van de eeuwig kwebbelende Mark Eyskens, zal zijn partij in staat stellen even opgelucht de aandacht af te wenden van de euronationalistische brakke grond in de CD&V die Eyskens heet. Want Bracke moge dan iets hebben van een ongeleid projectiel: in elke Vlaamse partij komen er exemplaren van deze soort voor.  Termont bij de SPA zou ook beter zijn mond houden, tenzij het over zijn eigen stad gaat, want daar valt nog wel een en ander recht te zetten. De Gucht kan het evenmin laten om bij momenten de aandacht naar zich te trekken en wat het Vlaams Belang betreft: toen die partij een kwart van de Vlaamse kiezers kon bekoren, hoopten velen ook dat hun stem wat nuttigers zou opleveren, dan wat de partij van Annemans er in de praktijk van gebakken heeft.

En zopas verscheen in De Morgen –  nog overzichtelijker, nog actueler: u weet wel – een stuk van Rik Torfs, die men met enige verbeeldingskracht Brackes soulmate kan noemen. Beide witte konijnen, gedreven door een eigen visie op de politiek. Beide kennelijk moeilijk in te passen in de machinerie die een politieke partij nu eenmaal is.

Maar net als Torfs in zijn partij ongetwijfeld sommigen heeft gedwongen vragen te stellen, is ook het optreden van Bracke van ruimere betekenis dan alleen maar een kortstondige persoonlijke opwelling van iemand die graag even in het belangstelling staat.

Voor deze beoordeling bestaan er tenminste drie redenen.

Ten eerste heeft Brackes stellingname de gedachte beklemtoond dat de traditionele Vlaamse aanpak – eerst communautaire eisen afdwingen van de Franstaligen, en pas dan een regering – ditmaal misschien niet werkt. Nu we opgezadeld zitten met een regering die aan Vlaamse kant zelfs geen meerderheid heeft, is de mogelijkheid van een nieuwe minorisering van de Vlaamse meerderheid helemaal geen theorie meer. Als een grote Vlaamse partij – die van Bracke met name – de eis naar een confederale hervorming van deze staat als een voorwaarde vooraf voor regeringsdeelneming stelt, zou die partij daarmee zichzelf wel eens zélf buitenspel kunnen zetten. Erg democratisch is dat niet, maar la Belgique is dan ook geen democratie.

Er moet derhalve goed nagedacht worden over de tactiek die men volgt om te verhinderen dat, net als het in geval van het Vlaams Blok, de stemmen van het bewuste Vlaanderen geen enkele politieke waarde blijken te hebben. Men kan alleen maar hopen dat de achterban begrip heeft voor de tactische opstelling van haar partij en niet meteen begint met scherp te schieten.

Ten tweede: door zo radicaal naar de prioriteiten van zijn partij te vragen, roept Bracke zijn partijgenoten op om zich constant te beraden en dus op de hoede te zijn. Goede peilingen – 30% is nogal altijd indrukwekkend en in Vlaanderen sinds vele jaren ongezien – neigen naar gemakzucht. Een partij die geen vragen meer stelt, ziet zichzelf op een bepaald, meestal onverwacht moment, overtroefd. De CD&V weet er alles van.

Anders gezegd: een partij die in conditie wil blijven heeft klokkenluiders nodig. Die houden iedereen wakker en dwingen tot alertheid.

Hiermee is, ten derde, een verderreikende vraag verbonden.

De vraag naar de prioritaire betekenis van het confederalisme, en daarmee natuurlijk de politieke onafhankelijkheid, dwingt partijleden die wat ideologischer georiënteerd zijn of alvast wat verder in de toekomst willen blikken, zich af te vragen wat de betekenis van de politieke doelstellingen van hun én andere partijen eigenlijk is. Brutaal gezegd: is het zinvol om te streven naar een onafhankelijk Vlaanderen, zelfs in een Europese context – wat dat ook moge betekenen -, als we weten dat de Chinezen op dit ogenblik met man en macht op zoek zijn naar het IQ-gen? Beseffen we wat er zal gebeuren als hen dat lukt? Hitler kan hierover alleen maar gedroomd hebben, al vermoed ik niet dat de Chinezen deze historische figuur voor de rest van zijn optreden zullen willen navolgen. Politiek en staatkunde moeten in een planetaire context worden gezien – een andere is er vandaag niet meer. Zulke gedachtegang roept ook de vraag op naar de zin van de Europese eenmaking. Want wat voor zin heeft het om een stel lieden samen te smeden, die allemaal even onwillig zijn om de ogen open op de toekomst te richten en de tekenen des tijds ernstig te nemen? Als je tien armoezaaiers bij elkaar brengt, heb je nog altijd alleen maar armoede. Er moet dus iets anders gebeuren: er moet nààst de lijnen worden gedacht. Er bestaat niet één reden waarom een klein land als Vlaanderen – dat zonder discussie recht heeft op onafhankelijkheid, laat dat duidelijk zijn – daarin geen voortrekkersrol zou kunnen spelen. Misschien zijn we in dit opzicht vanwege onze beperkte omvang zelfs bevoordeeld, omdat we geen grote belangen te verdedigen hebben en ons niet aan illusies kunnen vastklampen.

Dat laatste is trouwens wat zovele jonge, opkomende landen behoorlijk vooruithelpt: het ontbreken van historische ballast.

Door zo heftig aan de misschien wat inslapende N-VA –boom te schudden, dragen mensen als Bracke eraan bij dat vragen worden gesteld die anders misschien opgesteld  blijven. Ja hoor: het is niet zeker dat de verandering die N-VA beoogt wel ver genoeg gaat en radicaal genoeg is. Vooral als er in de geesten wat moet veranderen.

En daarom is “de zaak Bracke” voor zijn partij tegelijk ook een kans.

Hopelijk is men verstandig genoeg om die met beide handen te grijpen.

Jaak Peeters

September 2013

Hieronder laat ik een enigszins gewijzigde reactie op de hatelijke elfjuliboodschap van een stel extreemlinksen verschijnen. Ik had het stuk naar Yves Desmet van De Morgen gestuurd, maar kennelijk is daar de ruimdenkendheid begrensd tot al wie tot het linkse kliekje gerekend wordt.

Hoe komt het toch dat ik steiger telkens ik extreemlinkse figuren zie peroreren dat de Vlaamse staatsidentiteit geen dominantie mag uitoefenen en dat er naast de territoriale verbondenheid nog vele andere vormen van verbondenheid bestaan? Dat gebeurde toen ik in De Morgen, nota bene op 11 juli, een stuk las van een aantal als uiterst links bekend staande figuren, onder de titel “Van identiteit geen staatszaak maken”.

En waarom knik ik heftig van “ja” als ik de Turkse schrijver Ahmed Tanpinar zie schrijven: “Alleen met de massa en het momentum van de Osmaanse erfenis kan het moderne Turkije werkelijk verder”? Turkije moet volgens Tanpinar zijn modernisering dus enten op de Osmaanse stam. Zoals een goede Cabernet geënt moet zijn op een degelijke onderstam – de Californische zijn uitstekend. Als amateur-wijnbouwer zegt zulks me een hele wereld, groter dan die in welk opiniestuk in een zichzelf progressief noemend blad dan ook.

Wat zegt Tanpinar nog?

“Je moet een identiteit hebben. Iedere natie ontleent die identiteit aan haar verleden.”

Ik neem aan dat extreemlinks geen bezwaar heeft tegen de opeising van het hele verleden voor opname in de volheid van de Turkse nationale identiteit door Tanpinar. Maar in het Vlaamse geval betwist extreemlinks de coördinerende rol van nationale identiteit die Tanpinar zo in de verf zet. Ze wil de Vlaamse natie-identiteit op slechts gelijke hoogte plaatsen met andere vormen van verbondenheid: geloofsovertuigingen, politieke voorkeuren…. Volgens extreemlinks is Vlaanderen in de greep van een staatsvormend project dat de dominante Vlaamse identiteit dreigt af te laten lijnen door de Vlaamse territoriale omschrijving.

De aap komt wel snel uit de extreemlinkse mouw: de eenzijdige klemtoon op de Vlaamse omschrijving van identiteit leidt ertoe dat Vlaanderen en België als tegengesteld moeten worden beschouwd. “We moeten aanvaarden dat er verschillend kan gedacht worden over het Vlaamse staatsproject en dat dit los staat van het al dan niet erkennen of miskennen van de Vlaamse identiteit.” Aldus het extreemlinkse verhaal.

Kort en simpel gezegd, zonder het omfloersende gezwam van mooi klinkende woorden: De vorming van de Vlaamse identiteit op basis van een Vlaamse staatsstructuur moet worden afgewezen. België moet blijven bestaan en de Vlaamse nationale identiteit mag geen dominant karakter krijgen.

Ik zal het nog korter zeggen: “De Vlaamse nationale staat mag niet bestaan”.

Reden? De Vlaamse nationale staat brengt een nationale identiteit met zich die de andere verbondenheden – lees: de klassenverbondenheid – in de weg staat of insluit en dus de communistische revolutie dwars zit.

De dames en heren wouldbe-communisten moeten eens uitleggen waarom ze de Belgische staatsidentiteit wél goed vinden en de Vlaamse niet, al zal ik verderop mijn eigen vermoeden hierover verder uitspreken. Een gemeenschap haar nochtans in het Handvest van de VN opgenomen zelfbeschikkingsrecht ontzeggen, terwijl andere volkeren dat recht wél hebben, lijkt erg op discriminatie op etnische gronden.

Ten tweede:  de dames en heren, mede door de onvermijdelijke Jan Blommaert aangevoerd, verklaren voorts dat het debat over kosten en baten moet gaan: “daarover moet het debat wél gaan”.

Wel nog aan toe! Ik zal de partij niet bij naam noemen, maar ze is de grootste van het land. Er gaat zo ongeveer geen dag voorbij, of die partij wijst op de een of andere manier op de nadelen van het voortbestaan van de Belgische staat en de baten van een confederale ombouw van die staat. Dus gààt het debat toch over wat de dames en heren van de Vooruitgroep wensen? Maar toch gaat het daar dus niet over, want anders hoeven ze niet te zeggen dat het debat dààrover moet gaan. “Selectief blind”, noemt men zulks. En wie debatteert over kosten en baten van Vlaanderen moet toch iets in gedachten hebben dat voor zoiets als “Vlaanderen” door kan gaan – anders hoeft het debat zelfs niet eens. Die logica kan toch de fel verlichte geesten van Vooruitgroepers niet ontgaan?

Als er iets voor ogen staat dat als Vlaanderen door kan gaan en waarvoor dus kosten en baten moeten berekend worden bestààt dat iets en dus heeft datzelfde iets een identiteit. Wat geen identiteit heeft bestaat namelijk niet, want het onderscheidt zich in niets van zijn omgeving. Nochtans schrijven de auteurs dat die gehate Vlaamse identiteit naar de buitenwereld geldt als criterium van onderscheid voor eigen Vlaamse staatsstructuren. Je mag je dus niet onderscheiden met de buitenwereld, en dààrom mag een Vlaamse identiteit niet bestaan!

Nou, lezer.  Kunt u nog volgen? Wie veel tijd over heeft kan zich eens amuseren met het optellen van de intellectuele inconsequenties.

Maar laten we het simpel houden.

We gaan terug naar Tanpinar. Je hebt een identiteit nodig. En een natie ontleent die aan haar verleden. En voor de Vooruitgroepers: tot dat al dan niet recente verleden behoort ook de klassenstrijd in Vlaanderen, de verschillende geloofsovertuigingen, de aanwezigheid van Marokkanen, Turken, Berbers en weet ik wat al meer, en de hele mikmak van de zo door extreemlinks geroemde maatschappelijke diversiteit. Neen: echt niet alleen de verhalen van Conscience, wees gerust, dames en heren!

Alleen: in een Vlaamse staat zullen we geen Belgen meer zijn. Zoals de Turken van vandaag inderdaad ook geen Osmanen meer zijn – maar wel in hun identiteit Osmaanse betekenissen meedragen. Echter: die Vlaamse nationale identiteit is dominant zoals de Turkse in Turkije en in een democratie omvàt die nationale identiteit de betekenissen van de door de linkerzijde omarmde klassenstrijd. En daar wringt het schoentje. Want is een Belgische identiteit waterachtig, een Vlaamse zou wel eens hecht kunnen worden.

Hiermee verraadt de Vooruitgroep haar ware aard: die groep is helemaal niet progressief, maar reactionair en Belgisch, met cynische heimwee naar het liberale België van de negentiende eeuw, waar een flamingantische progressief als Daens zo fel tegen streed. Voor de Vooruitgroepers moet de gang van de geschiedenis naar een een sterke Vlaamse nationale identiteit worden stilgezet, omdat zo’n identiteit veel kans biedt op een stevige nationale solidariteit. In die sfeer van solidariteit maakt het “overal strijd tussen links en rechts” weinig kans een dominant thema te worden en bedreigt daarom de bestaansreden zelf van extreemlinks. Zoals Miller uitvoerig toelicht, is een hechte nationale identiteit de beste garantie voor solidariteit en in een solidaire samenleving maakt de retoriek van de klassenstrijd geen kans.

Blommaert noemde Etienne Vermeersch eens “een intellectuele lapzwans”. Heeft iemand een voorstel van passend epitheton voor de heer Blommaert en co?

Jaak Peeters

Juli 2013

Midden in het opvallend opgeblazen hoerageroep van de Belgische traditionele partijen – die blijken nog maar eens bevallen te zijn van een staatshervorming, de zesde inmiddels al, geloof ik – lijkt het zinniger de blik maar naar ernstiger oorden af te wenden. Want het schouwspel van Verherstraeten en co – de genoemde is me persoonlijk bekend en zijn arrogant opgestoken kin is écht zijn gewone houding -, is weinig anders dan de voortzetting van een inmiddels versleten rakende en daarom holklinkende goednieuwsshow.

De feiten spreken immers andere taal. De staatsschuld wordt niet afgebouwd, de noodzakelijke hervormingen ten bate van het concurrentievermogen worden uitgesteld, de benadeling van Vlaanderen gaat gewoon door, de ware machtscentra blijven gewoon Belgisch en de traditionelen zetten hun “beleid” van de laatste decennia gewoon verder. De lintbebouwing gaat onverminderd door; de afbraak van onze intellectuele bovenlaag gaat verder door het massaal wegvloeien van jong opgeleide doctoraten; de infrastructuur veroudert in een razend tempo; onze ziekenhuizen verworden tot steenharde bedrijven in plaats van verzorgingscentra van zieke en zwakke medemensen;  het aantal zelfmoorden lag nooit zo hoog…. een lange zin die nog veel langer kan worden, alleen maar om te zeggen dat de dode mussen ons bij bosjes naar het hoofd worden gesmeten.

Niet zonder walging voor dit wansmakelijke en bedrieglijke – ik wik mijn woorden – gedrag van het Belgische régime, wordt het me veel te zwaar te moede om er nog woorden aan te verspillen.

Laat ons even ingaan op de inhoud van een goed boek, verschenen bij de Bezige Bij in 2012. Het is van de hand van de Gentse psychoanalyticus Paul Verhaeghe en vertelt het verhaal van de menselijke identiteit.

Oh ja: er bestaat geen boek waar de enigszins belezen lezer geen kritiek op heeft. Verhaeghe geeft, dunkt me, te weinig aandacht aan de biologische factoren die ons gedrag bepalen. Wie als driftkikker werd geboren blijft driftkikker. Zijn houding tegenover het christendom lijkt me nogal eenzijdig. En er zijn nog van die opmerkingen.

Maar het gaat om details en accentverschillen, want in grote lijnen kan ik met zijn stellingen akkoord gaan.

Zo legt hij uit hoe identiteit tot stand komt in een proces waarbij wij als menselijke wezens ons aan de ene kant willen aansluiten en dus identificeren met de groep waartoe we behoren, maar aan de andere kant onze eigen afzonderlijkheid willen handhaven of versterken. Identificatie en afzonderlijkheid vormen samen een spanningsveld waarbinnen onze identiteit zich vormt.

Er zijn maar twee manieren om “iemand te zijn”: door zich bij een groep aan te sluiten – een motorbende, bijvoorbeeld – of door uit te blinken. Identificatie en afzondering.

Wat de inhoud van die identiteit betreft: die komt uiteraard uit onze omgeving. We vinden onze identiteit niet zelf uit en al evenmin kiezen we die zelf, zoals een extreem liberaal als De Gucht denkt. Wij zuigen onze identiteit op uit onze omgeving. Die omgeving bestaat niet alleen uit onze ouders en familie, maar uit het hele verhaal van onze samenleving. Het grote narratief, zoals dat zo mooi heet, het geheel van verhalen, mythen, gemeenschappelijke overtuigingen, gemeenschappelijke ervaringen van gisteren en vandaag, kortom: een heuse symbolische orde, die bemiddeld wordt door de taal. Door het spreken van dezelfde taal wordt ieder van ons met ongeveer dezelfde symbolische orde geconfronteerd. Zodoende ontstaat groepsidentiteit.

Het boek navertellen zou onmogelijk zijn en bovendien de auteur onrecht aan doen. Het is het volledig doorlezen waard.

Verhaeghe keert zich, naar mijn oordeel volkomen terecht, tegen het heersende discours van het neoliberalisme. Dat is niets anders dan een geïndividualiseerde versie van het survival of the fittest. Een soort hedendaags sociaal darwinisme. Maar ditmaal zijn het niet de groepen die in onderlinge strijd tegenover elkaar staan, maar de individuen. Deze ontmaskering van de diepe hatelijkheid van het neoliberalisme – en eigenlijk van elk liberalisme – doet de nationalist goed aan het hart, want dat neoliberalisme ontwricht de hele samenleving ten bate van de economische belangen van een kleine groep en laat in werkelijkheid de grote massa verweesd achter, de werkende middenklasse op de eerste plaats. Geestig is ook Verhaeghes constatering dat de eis naar minder staat juist oorzaak is van méér regelgeving: als je euthanasie vrijgeeft, ontstaat de behoefte om regels uit te vaardigen waar die voordien niet nodig waren.

Ook het normen- en waardendebat van de CD&V moet er aan geloven, en nog terecht ook. Het verdwijnen van normen en waarden is namelijk niet de oorzaak, maar het gevolg. Als je immers jongeren altijd weer vertelt dat elke behoefte, elk verlangen perfect te bevredigen is, en zelfs op korte termijn, en dat genieten van onbegrensde consumptie het levensdoel is (blz. 154), dan verdwijnt elk engagement dat het persoonlijke voordeel te boven gaat. Alle gezwam over “het midden” van de heer Beke is daarom naast de kwestie: de zaak is dat de symbolische orde, waarop de jongeren moeten steunen om zichzelf een identiteit te bouwen, door vijftig jaar onbenullig beleid zodanig is ondermijnd, dat het profiteren of nooit tevreden zijn allengs normaal is geworden. De christelijke zuil heeft zichzelf kritiekloos ingeschreven in het neoliberale verhaal en verwaarloosd aangepast tegengas te geven. Zij vooral heeft haar taak verwaarloosd.

Hij zal het zeker niet zo bedoelen, maar Verhaeghes boek leent zich uitstekend tot verdere gronding van het Vlaamse nationalisme. Want wie spreekt over de symbolische orde als uitgangspunt van individuele en groepsidentiteit, spreekt over “oorsprong”.  Die oorsprong moet dus met grote zorg omgeven worden, en gevrijwaard van links geëxperimenteer en neoliberale hebzucht. En is bezig zijn met deze oorsprong niet ….. nationalisme?

Nationalisme komt toch van natio, dat op zijn beurt afgeleid werd van nascere: “geboren worden”?

En wat heeft er nu meer met oorsprong te maken dan de eigen fysische maar dus ook mentale geboorte?

Jaak Peeters

Juli 2013

Bart Eeckhout, redactiechef van De Morgen, wist ons mee te delen dat de discussie over de confederale omvorming van de Belgische staat een “laf” debat is (DM 17/6/13).

Een normaal mens schrikt op bij het lezen van een zo zwaar woord.  Een debat kàn natuurlijk niet laf zijn, dat zijn de lieden die dat debat voeren. Laf zijn wil, alvast in dit verband, zeggen: de echte waarheid niet durven te vertellen.

Wie beweert het confederalisme na te streven, is volgens Eeckhout dus een lafaard, want hij weet dat een confederale staatsinrichting onstabiel is. In werkelijkheid wil zo iemand separatisme – Eeckhout schrijft er en passant snel even bij dat separatisme democratisch legitiem kan zijn. De kritiek van Eeckhout gaat dus uitsluitend over het hanteren van de term confederalisme: zijn verwijt luidt dus dat de partijgangers van het confederalisme het achterste van hun tong niet laten zien.

Nou: daar horen toch wel een paar kritische bedenkingen bij.

Het zou de heer Eeckhout sieren de beginselverklaring van de partij die voor confederalisme zegt op te komen, vooraf aandachtig te lezen, alvorens met straffe woorden te komen slingeren. Daar staat namelijk woordelijk: “ In haar streven naar een beter bestuur en meer democratie kiest de Nieuw-Vlaamse Alliantie logischerwijs voor een onafhankelijk Vlaanderen, lidstaat van een democratisch Europa.” Deze tekst staat er inmiddels al sinds 31 oktober 2001, nog steeds onveranderd. Eeckhout heeft dus ruimschoots te tijd gehad om deze tekst te lezen.

Er zijn dan maar twee mogelijkheden: of hij heeft die tekst toch niet gelezen, en dan moet hij zwijgen, wegens gebrek aan kennis van zaken.

De tweede mogelijkheid is veel ernstiger. Die mogelijkheid luidt dat Eeckhout die tekst wél degelijk gelezen heeft. Als hij nu schrijft dat de partij in kwestie  “laf” is en “vals” speelt, door niet te zeggen waar ze staatkundig uiteindelijk naartoe wil en confederalisme slechts als glijmiddel voor ‘separatisme’ wil gebruiken, dan liegt hij. Of beter nog: hij bedriegt zijn lezers.

Oh ja: liegen en bedriegen zijn eveneens zware woorden.

Ze wegen zwaarder in ieder geval dan de domme effectzoekerij die je tegenwoordig overal in de media vindt en die mede het gevolg is van de jacht naar leescijfers. Zo schreef een redacteur van een bekend Amsterdams weekblad onlangs een stuk onder de titel “Spreek Grieks of sterf!”. Geen mens die eraan twijfelt dat deze titel op effect mikt. Een stuk onder een dergelijke titel verliest almeteen zijn journalistieke waarde, want is hoogstwaarschijnlijk te tendentieus om ernstig te worden genomen.

Maar het is wél eerlijk. De redacteur in kwestie bedriegt of beliegt niemand.

Dat doet Eeckhout uitdrukkelijk wel.

“Separatisme” is iets anders dan “onafhankelijkheid”. Het eerste is een proces; het tweede een toestand. Daarom ook is de geciteerde tekst van de beginselverklaring veel correcter dan wat Eeckhout vertelt. Dat is meer dan een semantisch verschil. Door alleen het einddoel te definiëren, behoudt de partij de vrijheid de weg daar naartoe te kiezen volgens de politieke noodwendigheden. Ik vind bij Eeckhout geen argument waarom zoiets fout zou zijn. Hij betwist zelfs de legitimiteit van het einddoel niet, want met ‘separatisme’ bedoelt hij – verkeerdelijk, weliswaar – precies die onafhankelijkheid.

Meer zelfs: wie zegt naar een toestand te streven, geeft daarmee zijn einddoel aan. Dat is heel helder. Dat is wat die partij dus doet. Dat is dus precies het omgekeerde van wat Eeckhout schrijft, namelijk dat die partij niet duidelijk is over haar staatkundig einddoel.

Wat de zaak nog verergert is het feit dat de voorzitter van die partij op TV uitdrukkelijk gezegd heeft dat hij België niet met de botte bijl wil doorhakken. Honderdduizenden mensen hebben dat gehoord, behalve misschien Eeckhout. Die heeft dan toevallig dàt gemist. Het is mogelijk. Maar ook de ondervoorzitter van diezelfde partij heeft heel onlangs een gelijkaardig geluid laten horen. Dat stond vermeld in de krant van de heer Eeckhout zelf. Het is mogelijk dat hij zijn eigen krant niet leest. Mogelijk, maar niet waarschijnlijk.

En àls de heer Eeckhout, die zo graag de intellectueel uithangt, separatisme zou hebben opgevat zoals het is, nl. een proces, dan zou hij hebben begrepen dat partijen strategieën hanteren om naar hun doel toe te werken en dat die strategieën verschillen. Het Vlaams Belang wil de onafhankelijkheid bereiken door separatisme. Het is haar goed recht om voor die strategie te kiezen. De andere partij kiest voor een meer geleidelijke weg.

Er is dus helemaal niets lafs of vals aan het “confederalismedebat”.

Oh ja: misschien heeft Eeckhout in de twaalf jaar tussen 2001 en 2013 nooit vijf minuten gevonden om de bedoelde beginselverklaring te lezen. Het is mogelijk, maar niet erg aannemelijk.

Want als men zo gefocust is op wat men zelf tot publieke vijand nummer één heeft verklaard, dan zou men verwachten dat men alvast de centrale verklaring van die partij gelezen heeft, de raadgevingen van de peetvaders Engels en Marx indachtig – tenzij Eeckhout ook die niet gelezen heeft.

Het wordt wel heel erg moeilijk om de tekst van de heer Eeckhout niet met lezersbedrog in verband te brengen.

Jaak Peeters

Juni 2013

Over het onderwijs wordt de laatste dagen terecht druk gediscussieerd. De politieke spanning errond is niet onterecht. Iedereen denkt wel zijn duit in het zakje te moeten/mogen/kunnen doen. Sommige tussenkomsten hadden beter niet plaats gevonden. Maar de hoofdvogel werd dezer dagen toch afgeschoten door het levende geweten van Vlaanderen, de man die geboren werd met het opgeheven vingertje, Yves Desmet van De Morgen.

Ziehier wat dat genie presteert neer te schrijven: “ Dewever heeft wel aangevoeld waar de modale Vlaming te raken is. In zijn ambitie voor zijn kinderen, die liefst niet met het diverse Vlaanderen van de toekomst in de klas moeten zitten, maar veel liever met die vermeende elite waartoe ze, zo hoopt hij toch, ooit zullen behoren”.

Zonder dat te beseffen legt Desmet – en met hem een groot deel van de zichzelf links noemende klasse – bloot wat zijn warrige droombeelden zijn.

Kinderen mogen niet opgeleid worden om tot een elite te behoren, maar om te leven in de grote fetisj van Desmet en de zijnen: de multiculturele maatschappij, waarvan nog nooit iemand een sluitende definitie heeft gegeven, maar die voor een bepaald soort links kennelijk het alfa en het omega is. Of dat allemaal goed of nodig voor de toekomst van dat volk zelf of zelfs gewoon maar correct, is ook voor henzelf niet duidelijk. Een fetisj is een fetisj en dat is het wat telt. Alsof ook die fetisj zelf niet zal veranderen.

Overigens verraadt Desmet ook hoe zijn eigen politiek denken in elkaar steekt. Nogal simplistisch, in ieder geval. Hij verwijt Dewever electorale stemmingmakerij. Alsof zijn eigen SPA niet op de eerste plaats wil scoren met het zicht op de verkiezingen van volgend jaar. En alsof het Dewever inderdààd niet te doen is om het scheppen van een elite. En alsof we die elite niet nodig hebben – tenzij meneer de hoofdredacteur zichzelf niet als “elite” beschouwt – neen? Maar aan zichzelf kent men de halve wereld.

Wat Desmet en de zijnen niet snappen, is dat de negentiende eeuw inmiddels een eeuw voorbij is. De tijd van de franstaterende zeepbaron die zijn lijfeigenen uitbuitte bestaat alleen mutatis mutandis nog in Bangladesh. En ho ja, er is een internationaal kapitalisme en velen uit die groep zijn verre van mijn vrienden. De bazen van Monsanto, Bayer, Jacobs Suchard, Mittal en zo nog wel van dat soort duistere figuren. Neen: ik moet ze niet.

Maar er zijn er wel degelijk andere.

Uit mijn eigen, heel persoonlijke ervaring, kan ik getuigen van een man, geboren uit simpele Vlaamse ouders, die het intussen tot CEO geschopt heeft van een grote internationale onderneming.

Ik zal meneer Desmet even vertellen hoe die man redeneert.

De loonkosten, meneer Desmet, zijn in Vlaanderen veel en veel te hoog. Wie louter naar economische motieven kijkt, zou het bedrijf waarover ik het heb, uit Vlaanderen moeten weghalen en naar Spanje verhuizen, zoals Ford doet. “Maar dan zitten al die mensen zonder werk!”. Ziedaar het letterlijke woord van die “vuile elitekapitalist”.

Het ASO speelt in heel deze kwestie een belangrijke rol. Veel belangrijker dan dominee Desmet kan bevroeden.

Als getalenteerde arbeiderskinderen in een degelijk ASO kunnen opgeleid worden, stijgen hun kansen om hoge diploma’s te halen en door te stoten naar de posities waar iemand de macht heeft om te beslissen een bedrijf toch maar in Vlaanderen te houden, ondanks de hoge loonkost.

Stop getalenteerde kinderen daarentegen in een klas die voor iedereen toegankelijk is, dan moet de leerkracht de lat noodgedwongen zwaar laten zakken. Wat doen intelligente kinderen? Zich vervelen. En het werken afleren. Gelooft iemand dat dit de heilzame weg voor de maatschappij is?

Meneer Desmet mag honderd keer schrijven over een “vermeende elite”.  De maatschappij behoeft leiding. Punt uit. Of je die leiding “elite” noemt, interesseert maar weinigen. Alles hangt trouwens af van de definitie van “elite”, want ook daarover valt nog wel een stevige boom op te zetten.

Ik heb in ieder geval liever dat die leiding gegeven wordt door lieden die hun oorsprong vinden bij het gewone volk en die deze oorsprong ook niet vergeten zijn. Zulke mensen wekken bij mij meer vertrouwen dan de kerels die Ford Genk sluiten. Is er een andere optie, tenzij die van de eeuwige klassenstrijd?

Sommige socialisten definiëren links als “emancipatie”. Welnu: emancipatie begint voor mensen die niks anders hebben bij de ontwikkeling van hun hersenen. Hersenen en arbeidskracht: iets anders hebben de meesten niet. Wie die talenten bezit , ongeacht zijn afkomst, moet met zorg worden omringd en opgeleid om zijn volk de toekomst in te leiden. Daarvoor dient het ASO. Pak hen hun kansen dus niet af! Of dat volk ook nog “divers” is zoals de linkse fetisj voorhoudt, is een andere kwestie die hiermee niets vandoen heeft,  behalve voor “socialistische” dogmaneukers.

Jaak Peeters

Juni 2013

De grootse plannen van de heren Barosso, Van Rompuy en co over een Europese Verenigde Staten sijpelen langzaam door naar de bredere lagen van de bevolking.

Daarmee vallen de maskers van de heren gelijk steeds verder af: de realisatie van de Europese Big Brother, waar Orwell zo passioneel voor waarschuwde. Want welk individueel mens kan zich in zo’n monsterstaat nog laten gelden? Wat blijft er over van zelfbeschikkingsrecht? Er zijn nota bene een miljoen – een miljoen! – handtekeningen nodig alvorens de dames en heren van Europa zich verwaardigen hun gewijde oor te lenen.

Doch die Europese superstaat moet er komen. Om op te tornen tegen China, Amerika en Rusland. Alsof we nog in 1900 leefden en niet in een planetaire situatie. Maar niettemin toch: koste wat het wil. Ziedaar de werkelijke bedoelingen die eurofielen altijd al hebben gehad. Verpakt in de ideologie van de eeuwige vrede. Van cynisme gesproken. Vooral sinds Verhofstadt nog net niet in Syrië ten oorlog kon trekken.

Waarom hebben die euroconstructeurs dat niet eerder gezegd? Waarom hebben ze dat niet gezegd bij het sluiten van het Verdrag van Maastricht en later dat van Lissabon? Of bij de invoering van de euro?

Voor zover bekend is dat onderwerp nog nooit een centraal thema geweest bij welke verkiezing dan ook. Zelfs de “Europese verkiezingen” gingen over nationale thema’s en in werkelijkheid over de positie van een aantal leidende nationale politieke figuren. Zelfs niet eens over een politiek project die naam waardig. Neem nu Groen. Welk politiek project hééft Groen? Het is op z’n minst wazig. Welk politiek project heeft de SPA? Even wazig. En welk politiek project heeft de VLD of de CD&V?

En dan vraagt men zich af: bezondigen diezelfde dames en heren zich dan niet aan populisme?

Er bestaat geen algemeen aanvaarde definitie voor populisme. Maar als er iets kenmerkends aan is lijkt het toch wel dit: populisten komen niet met een eigen politiek project. Het is voornamelijk een politieke stijl en het berust op charismatisch leiderschap.

Tiens. Als dàt waar is, worden we al jaren door populisten geregeerd.

Echter: aan het begrip populisme kleeft ook een zekere onoprechtheid. De populistische leider laat nooit het achterste van zijn tong zien.

Ten tweede male: tiens. Als dàt waar is, dan zijn de eurofielen al vele jaren bezig met het voeren van een populistische politiek. Want zij houden al vele jaren lang het achterste van hun tong achter hun kaken verborgen. Pas sinds kort krijgen we wat van dat achterste gedeelte te zien. En kijk: dat blijkt dan de Verenigde Staten van Europa te wezen. Eidoch: verkondigde ons aller fiscale specialist, de heer eurocommissaris Karel de Gucht, niet onlangs dat er geen sprake is van zo’n Verenigde Staten van Europa?

Zelfs nu eenieder de ware bedoelingen begint te beseffen, spelen ze het spel nog niet open en eerlijk. Weinig fraai.

Het prijzenswaardige Nederlandse blad Trouw bracht een uitgebreid verslag over een opinie-onderzoek bij 7600 mensen over hun houding tegenover Europa. Het blijkt dat de afkeer voor Europa sterk is toegenomen. Dat 43 procent van de Britten de EU liever kwijt dan rijk is tegenover 37 pro, verwondert wellicht niemand. Maar ook in Frankrijk daalt de steun voor de EU naar 41 %.  Gemiddeld staat nog slechts 45 % positief tegenover de EU.

Het is vreemd, maar telkens ik met mensen in de straat over Europa spreek, blijkt dat de overgrote meerderheid er op z’n zachtst sceptisch tegenover is. Men is wat positiever over de euro en het wegvallen van douanekantoren vindt zowat iedereen goed. Maar een Europese mogendheid? Ik heb niet het gevoel dat de stichting van de Verenigde Staten van Europa de grootste prioriteit van de man in de straat is. Veeleer krijgt de EU bakken verwijten: waarom lossen die heren de crisis niet op? Waarom moet de Europese administratie zoveel verdienen terwijl wij moeten inleveren? En waarom bemoeit Europa zich met zowat alles en nog wat?

Neen: Europa ligt niet goed bij de bevolking. Om eerlijk te zijn: enthousiast is die bevolking eigenlijk nooit echt geweest. Ik heb nog nooit uitingen van spontane “vaderlandsliefde” gemerkt bij het ontvouwen van het Europese vaandel – tiens: is dat niet een….nationalistisch gebaar? De “Dag van Europa” blijkt geen hond te beroeren.

En dat alles wordt nu door de cijfers bevestigd. Eén studie. Dat is waar. Maar een fenomeen als N. Farage was vijftien jaar geleden niet denkbaar. En de fora van de kranten  – voor zover ze niet gesloten werden, natuurlijk – zijn al even duidelijk.

Er is iets gaande en het is niet in het voordeel van de EU.

Is die steeds afwijzender wordende houding dan populisme, zoals de dames en heren beslissers en eurofielen ons willen doen geloven?

Dan bestaan er dus twee soorten populisme: een goed, dat van de genoemde eurofielen en beslissers, en een slecht, dat van de bevolking.

Mag ik dan zeggen dat de elite, of wat daarvoor doorgaat, van het volk is weggedreven? Zich bezighoudt met haar eigen zaakjes, maar de zorgen van de gewone man uit het oog verliest?

En dat dit niet ons Europa is?

Jaak Peeters

Ziekenhuis x: één van de opgenomen patiënten vertoont gedrag dat de verpleging ertoe noodzaakt de arts van wacht op te roepen. Deze arts, inslapend en dus fysisch in het ziekenhuis aanwezig, weigert evenwel te komen. Toevallig blijkt de patiënt één van de patiënten van de betrokken medicus te wezen, maar zelfs dat kan de onwillige arts niet bewegen om uit zijn bed te stappen en te doen waarvoor hij betaald wordt.

De lezer wordt enigszins boos als hij zoiets leest. Of hij gelooft niet dat het verhaal echt is. Helaas, lezer: het is echt en uw boosheid is terecht. Meer zelfs: het gaat niet om één arts, zelfs niet over enkele artsen. Het gaat om een praktijk die snel om zich heen grijpt en algemener wordt.

Neemt het ziekenhuis strafmaatregelen? Waarom zou het? Als het de arts op de vingers tikt, vertrekt die naar een andere instelling of begint een eigen praktijk. Daardoor verliest het ziekenhuis medische capaciteit en dus gaan de patiënten naar de concurrentie.

Want in deze van kapitalistisch denken totaal doordrongen tijd zijn ziekenhuizen niet langer verzorgingsinstellingen. Dat wil zeggen: de plaatsen waar mensen in nood naartoe kunnen om daar betaalbare medische zorgen van goede kwaliteit te ontvangen. Neen hoor! Het “geprivatiseerde” ziekenhuis zit in een concurrentiepositie en moet dus geld opbrengen. De omzet moet stijgen en daartoe zijn artsen nodig.

En verpleging? Die is toch ook nodig?

Verpleging, beste vriend, is noodzakelijk kwaad. Verpleging kost alleen maar. Het enige wat geld in het laatje brengt zijn de prestaties van artsen – die overigens nogal eens geneigd zijn heel veel te presteren.

Och: de praktijk om onnodige prestaties aan te rekenen is geen voorrecht van de ziekenhuizen. Er bestaan verzorgingsinstellingen waar de verpleegdirectie aan de sociale zekerheid injecties aanrekent die nooit werden toegediend.

Kom niet vertellen dat dit verzonnen is: ik doel op concrete gevallen. Niet één, maar verschillende. Alweer veel te algemene praktijk. En alweer: zorg voor onze zieken blijkt ook hier niet de kerntaak van de medische sector. Winst maken is dat geworden.

In de wereld van de winstmakerij – met excuses voor de echte ondernemers onder de lezers – horen grote aantallen managers.  Dat is een diersoort die overgewaaid is uit Amerika, waar ze al veel eerder grote schade heeft aangericht. Maar net als de modale Europeaan de ogen sluit en kritiekloos het Engels overneemt, stelt hij ook geen vragen bij de overrompeling door het managersbent.

Deze managers moeten er dus voor zorgen dat de inkomsten van het ziekenhuis c.q. verzorgingsinstelling zo hoog mogelijk oplopen en de kosten zo laag mogelijk zijn. Daartoe maken ze mooi-ogende grafieken en dito tabellen, een werk dat zoveel tijd vergt, dat ze dit onmogelijk de baas raken zonder een rist collega’s. En dus wordt het werk van de inmiddels al enkele jaren gepensioneerde verpleegkundig directeur nu uitgevoerd door drie managers, overigens met directeurstitel én bijhorende bedrijfswagen. Want anders lopen die o zo noodzakelijke managers weg naar de concurrentie.

Van de weeromstuit moeten de gemaakte kosten in het leidinggevende waterhoofd uiteraard worden gecompenseerd door kostendalingen van vergelijkbare grootte. Daar hebben de managers van onze tijd wel een batterij middeltjes voor bij de hand.

Voorbeeld: met veel bravour en nog meer spreekwoordelijke stroop worden gepensioneerde medewerkers van het ziekenhuis ingeschakeld in vrijwilligerswerk. Dat werk bestaat dan uit het bijstaan van patiënten die voor een chemokuur naar het ziekenhuis komen of het begeleiden van patiënten naar de dienst waar ze zullen worden onderzocht.

Is er dan geen personeel om dat werk te doen? Dat wàs er. Maar de managers hebben het weggeselecteerd en vervangen door kosteloos vrijwilligerswerk. Deze laatste mensen weten ook best dat ze eigenlijk het werk van een gewone werknemer verrichten, maar zonder hun vrijwillige inzet worden de zieken gewoon aan hun lot overgelaten en rest er nog minder menselijkheid. Want besef het goed: de patiënt is geen zieke mens in nood, die hulp en bijstand nodig heeft en waarvoor dus personeel moet voorzien worden.  De patiënt is de locus waar geld wordt gegenereerd. De arts is de specialist die de potentiële locus operationeel maakt. En de manager denkt dat hij alles moet sturen.

En al de rest is pure kost.

En zo komt het dat de verzorging geen tijd heeft om de smurrie van het hoofd van een patiënt te wassen die terugkeert van een elektro-encefalografie of die onder de urine zit en dringend zou moeten verfrist worden. Doeken, afwasmiddelen, beddengoed en vanzelfsprekend allen die met dit soort parafernalia doende zijn: dat zijn kosten.

En de zieke méns?

Die is overleden.

Ten onder gegaan in een liberalistisch-kapitalistische maatschappij, waarin efficiëntie alleen de geldzucht dient van een kleine, bevoorrechte groep, die zich gesteund weet door een Europees stelsel dat van dezelfde geest doordrongen is, maar niettemin door de ex-nazi Jurgen Habermas nu uit pure schaamte om eigen zijn verleden gepromoot wordt.

Is niet 80% van onze wetgeving van Europese oorsprong? Een doordenkertje, dunkt me.

Is inhakken op dit alles populisme, zoals de Tobbacks-met-of- zonder hoofddoek als de nieuwe socialistische fetisj, de van Besiens en een pak hen goedgezind journaille beweren?

Te scherpe taal misschien, en spijtig natuurlijk voor de anderen, die het koppig volhouden voor alles medicus te zijn.

Veel te veel is dit alles evenwel de volle waarheid over dat  stukje van de wereld, waar de medelevende zorg om de noodlijdende mens punt nummer één zou moeten zijn. En waar de hoger met name genoemde dames en heren blind voor schijnen. Die houden zich liever bezig met het bestrijden van Vlaamse nationalisten of het verdedigen van de draagsters van hoofddoeken en met illegalen. Maar opkomen voor zieken uit eigen volk…?

*      *     *

Waar toch zit de pers in deze zaak? Dat het mis loopt weet toch elk beginnend journalistiek jochie?

Waarom geen uitgebreide analyse en dito verslagen in de pers? Dit gaat toch iedereen aan? Diezelfde journalisten weten toch de psychoanalyse af te breken – zonder er iets van te begrijpen, maar dat is een bijkomstig detail.

Bestaat er niet zoiets als dienst aan de gemeenschap – zelfs voor een pers?

Geen woord dus. Hoewel deze zaak schrijnender is dan de lijfstraffen die de katholieke nonnen in een vorige eeuw toepasten. Die pijn is al lang over. De zieken in het ziekenhuis hebben vandààg pijn.

Diezelfde journalistiek bestaat het wél het compleet foute bericht te verspreiden dat N-VA minister Bourgeois zou verboden hebben in vreemde talen te “tweeten”. Thomas Leys heeft dat gezegd en die heeft met Bourgeois niets vandoen, maar de pers vertikt het een rechtzetting te publiceren. De leugen moet voortduren. Ze maakt ze zelfs nog erger: journalisten vroegen zich af of ministers in een vreemde taal mogen “tweeten”. Kwestie de vinger nog wat meer in de wonde te draaien. Waarop Kris Peeters uiteraard, als sluwe partijpoliticus, antwoordde dat ministers vrij zijn in hun taalgebruik en zich dus als de wijze regeringsleider kan presenteren…

De perceptie van een kortzichtige kerktorenmentaliteit is inmiddels toch maar weer verspreid…

En intussen zwijgt men over belangrijke dingen…

ACV-baas Marc Leemans haalt uit naar N-VA en DS voegt daaraan toe: “ en andere criticasters”. N-VA is dus een criticaster. Dat verwijst naar zinloze kritiek. Hoezo, was dat ACW-gesjoemel dan “zinloze kritiek”? Alweer die perceptievorming! Het ACV beschuldigt N-VA ervan het middenveld te willen beschadigen. Nonsens, de partij behoort zelf tot dat middenveld – alleen… niet dat van het ACV/ACW. Pas enkele dagen daarvoor had Peter Dedecker, de N-VA-klokkenluider van dienst, “volledige transparantie” geëist. Terecht, zou men zeggen, nu blijkt dat de vrienden van DVV ook al een adres op het belastingsparadijs Barbados hebben.

Maar geen enkele journalist die de moeite neemt om de dingen in hun verband te brengen. De kameraden beschermen elkaar, zeker?

Och: het is allemaal zo doorzichtig! In 2014 zal het allen tegen één N-VA worden. Bart Maddens zei het onlangs ook al. En de pers zal al haar registers opentrekken. Ze zal het geknoei van het regime verzwijgen en rond N-VA een valse perceptie en een sfeertje trachten te scheppen. Ze zal het goed-nieuwsshowtje dat inmiddels al volop bezig is, nog opvoeren.

Dààr zijn “ze” dus mee bezig! Niet met dienst aan hun gemeenschap. Ze laten de zieke en de hulpbehoevende liever aan zijn lot over. Die heeft toch geen verweer. En zijn lijden doet hén geen pijn.

Maar hij zit wel machteloos in de greep van nieuwbakken managers, manipulerende “middenveldorganisaties” en een knoeiend journaille.

Deze maatschappij is zwaar, heel zwaar ziek.

Jaak Peeters

mei 2013

Voor het eerst zijn er meer mensen die negatief staan tegenover Europa dan positief. Hiermee wordt dan geïllustreerd wat Walker Connor in de jaren negentig van vorige eeuw schreef in diens Ethnonationalism. Connor maakte daarin brandhout van het door de eurofilie aangehangen dogma dat de nationale gevoelens mettertijd plaats zouden maken voor een Europees nationaal gevoel. Nog onlangs sprak een donderjagende Guy Verhofstadt in een zichzelf kwaliteitsblad noemende krant over een evolutie van kleine naar grote eenheden en hij verwees daarmee naar het opgaan van de Griekse stadstaten in een grotere Griekse staat.

Verhofstadt is niet bepaald een groot kenner van de geschiedenis. Anders zou hij hebben geweten dat Griekenland, na gehelleniseerd te zijn geweest door Alexander de Grote, bezet door de Romeinen en uiteindelijk ten prooi te zijn gevallen aan het Islamitisch imperium, een zo ingewikkelde geschiedenis heeft, dan zijn simpele conclusies op z’n minst voorbarig zijn. We weten gewoon niet eens wat er met Athene is gebeurd in de dagen van de Romeinse overheersing, hoe de cultuur daar is geëvolueerd en of de bevolking al dan niet ten gronde is veranderd, zodat er van een Atheense natiestaat geen sprake meer kon zijn. Bovendien wist zelfs Herodotos al dat de Grieken één enkele ethnos vormden. In zijn verslag van de strijd van de Grieken tegen Xerxes behandelt Herodotos de Grieken als één etnie, die dezelfde goden aanbad en de dezelfde taal sprak.

Ongetwijfeld ligt wel meer van dit soort onbeholpen onwetendheid aan de basis van de fictie van de Europese nationaliteit. Men kan rustig aannemen dat de meeste Europese technocraten en dito politieke ijveraars weinig meer historische kennis bezitten dan Verhofstadt.

Zulks is, zoals eenieder begrijpt, niet bepaald een stevige basis voor vergaande en verstrekkende samenwerking op lange termijn.

Connor maakt ons duidelijk dat de verwarring in de terminologie een van de oorzaken is van falend beleid ten aanzien van het nationale fenomeen.

Zo spreekt men in het Europese jargon altijd maar over natiestaten of “nationale staten”. De meeste Europese staten zijn evenwel geen natiestaten, omdat ze bestaan uit verschillende naties, uit delen van naties of gewoon een historisch samenraapsel van verschillende etnische brokken zijn.

Neem de staat België. Dat bestaat, zoals bekend, uit Nederlanders die zichzelf Vlamingen hebben genoemd, Walen, die zichzelf hebben laten verfransen en “Brusselaars”, die  veelal uit puur eigenbelang een eigen “nationaliteit” willen vormen. Dan heb je nog het stukje “Oostkantons”, een oorlogsbuit uit 1918, waar België meende “vergoed” te moeten worden met een stukje Duits grondgebied. Hoe “nationaal” is deze Belgische staat? Van een Belgische natie is minder dan ooit sprake. Integendeel groeien de Waalse en de Vlaamse natie zienderogen. Brusselaars willen ook al een eigen natie. En de 80.000 Duitsers willen best ook wel een eigen deelstaat.

Groot-Brittannië wordt geconfronteerd met de dreiging van een Schots separatisme. Als dat plaats zou vinden, durft niemand te voorspellen of het slapende Welshe nationalisme niet ook zou ontwaken. Hoe “nationaal” is Groot-Brittannië? Men kan zo doorgaan naar Spanje. Joegoslavië  en Tsjecho-Slowakije bestaan inmiddels al niet meer. Connor stelt dat minder dan tien ten honderd van de zogeheten “nationale staten” dat ook werkelijk zijn.

Maar als de zichzelf hoogverheven achtende “grote” politici voor deze fenomenen blind blijven en hardnekkig blijven doordrammen over niet-bestaande nationale staten, mogen ze niet verbaasd zijn als ze plots met dat gehate nationalisme te maken krijgen. Ze moeten dan de schuld – als daar sprake van zou zijn – niet op de nationalisten steken, die immers niet bereid blijken om zonder morren op te gaan in de droomstaat van de heren eurocraten,  maar op zichzelf, omdat ze de zich door dromen en illusies hebben laten leiden en niet door de realiteit.

Door de Europese “eenmaking” als de gelijke polen van een magneet tegen elkaar geperst, worden de oude etnische groepen zich juist nu bewust van hun etniciteit. Geleerde figuren van het slag van Blommaert, Rummens en co begrijpen maar niet waarom ze de “miserie” niet hebben zien aankomen en kletsen dan uit hun nek over “populisme”, vaak zonder dat fatsoenlijk te definiëren of toe te lichten waarom dat “populisme” dan per sé slecht zou moeten zijn.

Ze verzinnen dan allerhande verklaringen voor het oprijzen van nationalisme. Connor noemt er vier: economische of politieke achterstelling, vervreemdingsgevoelens in de moderne massastaat wat naar tribalisme zou doen grijpen, theorieën over centrum-periferieverhoudingen die weliswaar beschrijven, doch niets verklaren en het prestigeverlies van de nationale staat.

Maar Connor pleit ervoor het nationale te bezien zoals dat is: het ontwaken van volken, een proces dat volgens hem intrinsiek verbonden is met de ideeën van de Franse Revolutie, toen het volk adel en koning opzij duwde en zichzelf tot legitieme macht uitriep. Etniciteit en democratie hebben elkaar gevonden. Het grondprincipe is dat een gemeenschap niet door vreemden mag bestuurd worden, hetgeen sinds de eerste Wereldoorlog het principe van het zelfbeschikkingsrecht is geworden.

Op de opvatting van Connor dat de begindagen van dat volksbeschikkingsrecht bij de Franse Revolutie liggen, valt wat af te dingen. De Frans-Vlaamse oorlog in de dertiende en veertiende eeuw was meer dan een simpele dynastieke oorlog. Idem dito voor het Zwitsers Eedgenootschap.

Maar in ieder geval wijst Connor erop dat het nationale besef op de eerste plaats een psychologisch en existentieel gegeven is. Allerlei modernistische etiketten doen daar niets van af. En evenmin is het realistisch om de geschiedenis in simplistische zin te interpreteren en kritiekloos aan te nemen dat de etnische gevoelens door Europese nationale gevoelens zullen worden vervangen.

Als de recente geschiedenis van de Verenigde Staten iets duidelijk maakt, is het wel dàt. Misschien wel meer dan ooit is daar sprake van Amerikaanse Latino’s, Italiaanse Amerikanen, autochone Indianengroepen enzovoorts.

Als de Europeanen – wat dat ook zijn moge – zich dus afkeren van “Europa”, vindt iets plaats, wat voor onbevooroordeelde waarnemers heel vanzelfsprekend is.

Jaak Peeters

Mei 2013

In zijn artikel How much does nation formation depend on nationalism? uit 1990 bespreekt de Tsjechische wetenschapper Miroslav Hroch  de houding van het marxisme tegenover de nationale ontvoogding.

Marx en Engels beschouwden de nationale staat als een omweg naar de universele wereldmaatschappij. Beide revolutionaire heren delen ons mee best wel te beseffen dat de grote naties (Frankrijk, Engeland, Nederland) nu eenmaal bestaan en verklaarden zich bij dit feit dus neer te leggen. Maar de zaak ligt anders als het om kleinere naties gaat, die in de negentiende eeuw veelal nog niet over een eigen staat beschikten. Nog in 1849 verwierp Engels het recht van dergelijke naties op een eigen staat.

Op latere leeftijd hebben Marx en Engels hun houding tegenover de natie enigszins verzacht. Dat is mogelijk omdat zij conflicten onder naties konden interpreteren als conflicten tussen bourgeoisies, al moet gezegd worden dat ook de socialisten in 1914 ten oorlog riepen.

Hroch legt uit dat de houding van Marx en co tegenover de natie en haar toekomst ‘eerder ambivalent’ is.

De vroege marxisten geloofden dat de kapitalistische maatschappij uiteindelijk zou uiteenvallen in twee, diametraal tegenover elkaar staande klassen: een kleine, bezittende klasse en een heel grote, proletarische klasse. De bourgeoisie zou uiteindelijk verpletterd worden tussen de bezittende klasse en het proletariaat, dat dan talrijk genoeg zou zijn om in één grote revolutie de kleine kapitalistische klasse weg te vegen. Tegelijk met de kapitalistische klasse zouden ook hun staten verdwijnen. Hadden zij immers niet geroepen dat de arbeider geen vaderland heeft? Hadden zij in het Communistisch Manifest niet geschreven dat communisten zich onderscheiden doordat zij de gemeenschappelijke belangen van het proletariaat nastreven, los van elke nationale binding?

Die opvattingen werd nooit echt verlaten.

Maar intussen hadden de revolutionairen de macht van de staat nodig om de nationalisaties uit het tienpuntenprogramma van het Communistisch Manifest uit te voeren. Een nogal dubbelzinnige houding was dus noodzakelijk, constaterend dat die verdwijning van de staat niet alleen niet voor morgen is maar voorlopig zelfs ongewenst. Voorts moesten ze erkennen dat diezelfde staten toch maar de broedkamer van de moderne maatschappij zijn en dus als voorbereiding op de universele proletarische maatschappij nuttig.

Maar als het om volken gaat die nog geen staat hadden, was de houding fel afwijzend: er moeten immers geen bourgeoisgroepen met eigen natie worden bijgemaakt, want dat hindert de ontwikkeling naar de gedroomde maatschappij. Bovendien bezitten die kleinere staten te weinig macht om de doelen van de communisten te verwezenlijken.

Dat is exact de positie die door de onlangs overleden marxistische historicus Eric Hobshawm werd ingenomen: het nationalisme van de oude staatsnaties heeft geleid tot de moderne burgermaatschappij, materie die rijp kan worden gemaakt voor de revolutie. Het nationalisme van de latere, kleinere naties ( Tsjechische, Vlaamse enz.) is daarentegen contraproductief en daarom verwerpelijk. Ook Steven Toulmin lijkt van die mening.

Iedereen weet inmiddels dat de marxistische theorie fout zat. In plaats van te worden opgeslorpt, vormt de middenklasse in zowat het hele Westen 80% van de bevolking. Precies in deze middenklassen is het dat het nationalisme van de niet-dominante nationale groepen zoals het Vlaamse vorm heeft gekregen. (Hroch, blz. 114)

Wie dit alles leest wordt overvallen door een indruk van warrigheid. Het marxisme heeft met het nationale feit nooit goed raad geweten. Vele marxisten toonden zich grote vijanden van het nationale feit. Rosa Luxemburg is daarvan een voorbeeld. Anderen, zoals Stalin, sloten een feitelijk verbond met het nationalisme (Walker Connor, 1994).

De houding van het algemenere links tegenover nationalisme is daarom ook altijd ambigu geweest. Eigenlijk betreurt links het bestaan van de natie, omdat het een omweg naar de universele wereldstaat is. Aan de andere kant heeft het ‘nationalisme’ van de moderniserende staten ontzettend veel bijgedragen aan de vestiging van de nieuwe mens, het opruimen van de volgens links verouderde traditionele structuren, macht verzameld en daardoor de nieuwe wereldorde dichterbij gehaald.

Met datgene wat Vlamingen volksnationalisme noemen heeft links het echter veel moeilijker, omdat dat volksnationalisme volgens hen irrationeel en emotioneel is, een terugkeer van het overwonnen verleden en te weinig machtsperspectieven biedt. Zodoende hebben veel linksen het dus helemaal niet moeilijk met de EU, temeer daar de liberalistische koers van die organisatie veeleer koren op hun linkse molen is.

Dat brengt ons tot het Vlaanderen van 1 mei 2013, wanneer Louis Tobback verklaart dat hij NVA weliswaar een democratische partij vindt, maar dat de nationale ontvoogding niet zijn cup of tea is. Kan het grootste deel van de toespraken van socialistische bonzen op 1 mei beschouwd worden als peptalk, dan is de uitspraak van Tobback wel revelerend: ze weerspiegelt weer die ongemakkelijke verhouding van links met het nationale feit.

Natuurlijk hoeft die ongemakkelijke houding niet per se, als men, zoals Ludo Abicht, links definieert als “ontvoogding”. Dan kun je Vlaamse politieke ontvoogding immers ook links noemen. Maar kennelijk ontgaat die nuance aan de grote massa van de linkse actievoerders: die blijven vastzitten in de ambivalentie van Marx en Engels.

Voor de linkse beweging is dat ernstig. Er is immers een omvangrijke Vlaamse bourgeoisie ontstaan sinds de laatste oorlog. Links zou zich dan ook voluit moeten bezighouden met die ontwikkeling binnen Vlaanderen. In de plaats daarvan verklaart links die grote Vlaams middenklasse tot vijand – die middenklasse stemt immers rechts – en zoekt daarbij de PS als bondgenoot. Vele kopstukken van de SPA waren aanwezig op het recente PS-congres. Maar op die manier meet de SPA zich een belgicistisch discours aan, waardoor ze zich nog meer van de Vlaamse bourgeoisie vervreemdt. Anders gezegd: de SPA heeft de oude dubbelzinnigheid ten aanzien van de natie niet kunnen overwinnen: de Belgische bourgeois-staatsnatie, goed – die is er nu eenmaal, maar wat met het zich ontwikkelende Vlaanderen-dat-nog-geen-staat-is? Een moderne Vlaamse bourgeoisstaat kun je toch geen terugkeer naar de duisternis noemen? En hoe relevant is het machtsverschil tussen een verdeelde Belgische staat en een hechte Vlaamse staat?

Voor een partij die als SPA toch haar werkterrein in Vlaanderen heeft, is dat een vreemde houding. Vreemd en schadelijk voor iedereen, omdat niemand wat aankan met een SPA die niet weet wat ze eigenlijk wil.

Jaak Peeters

Mei 2013.