Wetenschap vereist een kritische ingesteldheid. Dat wil zeggen: een wetenschapper kijkt heel kritisch toe, zoekt verbanden tussen wat hij waarneemt en tracht die verbanden te verklaren of uit te leggen. Vervolgens zoekt hij uit of de verklaringen die hij vermoedt ook met de feiten in de werkelijkheid kloppen.

Essentieel voor elke wetenschappelijke houding is dus: de kritische geest. Die kritische geest brengt met zich dat elk standpunt, hoe helder ook verwoord, altijd voor voorlopig wordt gehouden.

Ik geef een voorbeeld.

In de zeventiende en zelfs het begin van de achttiende eeuw was er een algemeen bekende theorie die verklaarde waarom iets brandbaar is. Elke stof zou namelijk een zekere hoeveelheid Flogiston bevatten. Flogiston is datgene wat de brandbaarheid veroorzaakt. Het is geurloos, gewichtloos en smaakloos. Dat was een heel heldere, aannemelijke verklaring.

Alleen: ze sloeg de plank kilometers mis. Flogiston bestaat helemaal niet. Dat iets brandt betekent niets anders dan dat die stof zich met zuurstof verbindt.

Zo zie je dat een kritische geest absoluut noodzakelijk is.

Natuurlijk geldt die kritische houding niet alleen voor de wetenschap: ze is eigen aan het democratisch samenleven. Een samenleving waarin mensen geen kritiek mogen geven, noemen we dictatoriaal.

Welnu: het komt me sterk voor dat ons vanuit een dictatoriale houding een theorie ten aanzien van het klimaat wordt opgedrongen. Dat zou namelijk opwarmen en die opwarming is voor het overgrote deel op het conto van de menselijke activiteit te schrijven. Wie deze leerstelling durft te betwijfelen, wordt immoreel genoemd. Van Ypersele de Strihou meende zelfs dat mensen die het geldende verhaal over het klimaat kritisch bekijken in de gevangenis zouden moeten geworpen worden! Dictatuur in naam van een wetenschappelijk genoemde theorie dus. Stel je voor dat de lieden die destijds betwijfelden of die fameuze Flogiston wel verantwoordelijk kan worden gesteld voor de brandbaarheid van stoffen, in de gevangenis zouden zijn gestopt.

Kunnen we een dergelijke dictatoriale houding aanvaarden? Mogen we aanvaarden dat een kritische houding tegenover een opvatting in de sfeer van de moraliteit terecht komt?

Zelf heb ik altijd de democratie verdedigd en heb ik me altijd verzet tegen censuur, politiek correct denken en gelijk welke andere vorm van dictatoriaal gedrag.

Voor schrijver dezes volstaat dit alles om ook inzake de klimaathysterie – want daar lijkt het steeds meer op – mee te helpen ‘tegengas’ te geven.

Dat gebeurt door overname en verdere verspreiding van Nieuwsbrief nr 98 van Pjotrs Dwarsliggers, die op 15 april 2019 verscheen.

Ik geef de tekst hierna integraal weer.

Jaak Peeters

18 April 2019

Er is dezer dagen weer veel te doen geweest over rekeningrijden. Ter herinnering: daar is in Vlaanderen al sprake over sinds 2008. In februari 2008 verklaarde Kathleen van Brempt (SPA) dat zij rekeningrijden voor personenwagens niet zag zitten. Vanaf 1 april 2016 kwam er een kilometerheffing voor vrachtwagens. Van Brempt zelf had hiervoor 2010 in gedachten.

In Nederland en elders woedt de discussie al minstens sinds 2005.

Een pak mensen noemt het rekeningrijden een verdekte vorm van belasting. Dit als het eerste of belangrijkste oogmerk van de bewindvoerders te zien, lijkt echter overdreven.

Rekeningrijden lijkt namelijk veeleer een methode om via het verhogen van de prijs het autorijden te ontmoedigen. Zoiets als het verhogen van de prijs van de dieselbrandstof om mensen ertoe aan te zetten elektrische wagens te kopen.

De beoordeling of dit een goede methode is om het fileprobleem op te lossen valt buiten de bevoegdheid van schrijver dezes, al moeten vele vragen worden gesteld. Misschien zijn we bijvoorbeeld beter af met een bevolkingsdaling door het afremmen van de massieve immigratie die we nu meemaken. Maar dat is dan weer de slechte kant van de geschiedenis. En het zint economen niet, want die kennen alleen de eeuwige groei.

In ieder geval is de vraag legitiem of er überhaupt nog voldoende maatschappelijk draagvlak kàn bestaan voor nog maar eens een belasting in een land dat er prat kan op gaan zo ongeveer de hoogste belastingscoëfficiënt ter wereld te bezitten.

Het moet worden toegejuicht dat belastingbetalende kiezers onderling af- en overwegen. Zoiets heet democratie.

Maar dan komt het punt.

Zoals bekend was Bart De Wever tot voor enige tijd voorstander van rekeningrijden. Dat is zijn zaak. Sinds enkele dagen weten we dat hij van mening is veranderd. Als U en ik van mening veranderen, kijkt niemand daarvan op. Maar als een vooraanstaand politicus dat doet, dan geeft dat kennelijk aanleiding tot schampere commentaren.

Zo vond de commentator van één van Vlaanderens meest gelezen dagbladen niet beter dan de volgende vraag als titel van zijn stuk te plaatsen: “ Waarom de kilometerheffing even verdwijnt? Bart De Wever heeft schrik van U!”

Ten eerste: nogal wiedes dat een politicus “schrik” heeft van de kiezer. Stel je voor dat dit niet zo zou zijn!

Ten tweede: “even verdwijnt”. Iedereen weet dat telkens weer wordt teruggegrepen naar de techniek van de financiële ontrading. Suggereren dat een heffing na verkiezingen toch weer ter sprake zal komen, is dus de al wagenwijd openstaande deur intrappen. Het gemene zit in de suggestie dat een politiek tegenstrever per definitie onbetrouwbaar is. Voor een redacteur die zich tegen populisme beweert te verzetten, is dat bedenkelijk. Dat “politiekers” per definitie onbetrouwbaar zijn, is gewoon cafétoogpraat. Een redacteur moet zo’n ideeën echt niet voeden.

Ten derde: zou het kunnen dat de commentator met veel genoegen gniffelt omdat mede door ‘zijn’ blad een belangrijk partijvoorzitter gedwongen werd zijn mening te herzien? Waarom anders die schamperheid? Het moet wel een heerlijke streling van ’s mans ijdelheid zijn te weten dat hij en zijn mede-schrijvelaars een welbespraakt en ervaren debater gevloerd hebben.

Uiteindelijk is de hele zaak een voorbeeld van een non-event. Het ter tafel liggende voorstel blijkt na discussie in de maatschappij niet haalbaar omdat niemand het wil. Ziedaar het resultaat van een democratisch debat. En dus trekt de politicus zijn voorstel in.

Daarmee zou de kous af moeten zijn.

Ook als de partij van hun eigen voorkeur voor het naderende electorale verdict staat, zouden redacteuren zich tegen elke vorm van cafetoogpolitiek moeten keren. Want dààr zijn ze radicaal tegen, zo vertellen ze de argeloze lezer toch. Consequent hiermee verwacht die lezer dan ook dat redacteuren baan geven aan de politicus die het volk voor zijn ideeën tracht te winnen in plaats van het achterna te lopen. Of anders verwacht hij tenminste gegronde argumenten die de discussie voeden.

Hier gebeurt in ieder geval iets heel anders. Ze klemmen een politiek tegenstander in een dilemma vast. Stel je voor dat De Wever géén “schrik” zou hebben gehad. Dat rijdt hij zich electoraal te pletter. Ofwel plooit hij voor de volkswil en dan bezondigt hij zich aan dat vermaledijde populisme, dat diezelfde redacteuren eerst opgeklopt hebben. In de beide gevallen kunnen de dames en heren zich achteraf op een gemakkelijke manier verkneukelen.

De redacteur in kwestie had zijn stuk beter een andere titel gegeven.

Dan was hem de verdenking een moddergooier te zijn bespaard gebleven.

Jaak Peeters

April 2019